Performance methods of Lawk and Hayranok
A comparative study
DOI:
https://doi.org/10.25212/lfu.qzj.9.1.17الكلمات المفتاحية:
Lawk, Melody, performance, Folklore, Form, Rhythm, Songالملخص
This research talks about one of the kurdish folklore song forms, called Lawk. Lawk is a kind of free-rhythmic Kurdish folklore song that the length of its voices depends on the need of the words and the wish of the singer. This research shows the definition and dialect of Lawk and describes the geographical location of it and how the performance of this type of folklore song is performed. it explains the types of Lawk as a content, scale and intervals. This research shows the specialties of Lawk and distinguishes it from other Kurdish song forms. Lawk is a great national wealth that historically tells many stories and historical stories to us and a type of song that is special to the Kurdish nation.
التنزيلات
المراجع
ئازید، جه‌لیل (٢٠١٦). تیۆری موزیك، چاپخانه‌ی رۆژهه‌ڵات، چاپی یه‌كه‌م، هه‌ولێر.
ئامێدی، ڕێكێش (٢٠١٠). حه‌یرانۆكێت كوردی، به‌رگی یه‌كه‌م، دهۆك.
ئه‌ڤرۆ، (٢٠١٤). د بیرهاتنا وه‌غه‌ركرنا محه‌مه‌د عارف جزیری دا، رۆژنامه‌ی ئه‌ڤرۆ ١٨/١٢/٢٠١٤، دهۆك.
ئۆغوز، ئیكرام (٢٠٢٢). چاوپێكه‌وتنی ته‌له‌فۆنی، رۆژی پێنجشه‌ممه ١/٩/٢٠٢٢ كاتژمێر ٢:٣٠ی ئێواره، هه‌ولێر.
ئۆغوز، ئیكرام (٢٠٢٢). ده‌نگبێژێن باڤێ من، چاپی یه‌كه‌م، گۆرده‌له‌ر، ئه‌ڵمانیا.
ئیزه‌دیی، میهرداد (٢٠٠٨). موزیكی كوردی، ئاماده‌كردن و داڕشتنه‌وه‌ی محه‌مه‌د حه‌مه باقی، گۆڤاری چلاواز، ژماره ٣٤، هه‌ولێر.
بادی، ئیسماعیل (٢٠٠١). حه‌یرانۆك ڤه‌كۆلین و ده‌ق، كۆمكرن و به‌رهه‌ڤكرن، دهۆك.
بادی، ئیسماعیل (٢٠٢١). حه‌یرانۆك ژ زارگۆتنا كوردان، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ئه‌نستیتوی كه‌له‌پووری كوردی، سلێمانی.
باقی، محه‌مه‌د حه‌مه (٢٠٠٢). مێژووی مۆسیقای كوردی، چاپی دووه‌م، ده‌زگای ئاراس، هه‌ولێر.
به‌رواری، جه‌مال (٢٠٢٠). ساڵڤه‌گه‌ڕا (محه‌مه‌د عارف جزیری) و هنده‌ك تێبینی، گۆڤاری ئه‌لیكترۆنی ڕوانگه و ڕه‌خنه، ٢٨/٨/٢٠٢٠.
به‌رواری، كامیران (٢٠٢٢). چاوپێكه‌وتنی ته‌له‌فۆنی، ڕۆژی یه‌كشه‌م، ڕێكه‌وتی ٩/١٠/٢٠٢٢ كاتژمێر ٦ی ئێواره، هه‌ولێر.
به‌كر، محه‌مه‌د (٢٠١٤). كێش و ریتمی شیعری فۆلكلۆری كوردی، چاپخانه‌ی وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده، هه‌ولێر.
بوتانی، عبدالفتاح علی یحیی (١٩٨٥). البوتانیون والاغنیة الكوردیة التاریخیة، گۆڤاری كاروان ژماره ٢٩، هه‌ولێر.
بۆراك، ئایسه‌ل (٢٠٢٢). چاوپێكه‌وتنی ته‌له‌فۆنی، رۆژی پێنجشه‌ممه ١/٩/٢٠٢٢ كاتژمێر ٣:١٥ی ئێواره، هه‌ولێر.
بۆزانی، خێری (١٩٩٨). پاییزۆك ڕنده گراڤی، گۆڤارا لالش ژماره ٩، دهۆك.
بیمار، عه‌بدولره‌زاق (١٩٩٦). لاوك گه‌نجینه‌ی كه‌له‌پووری میللی، گۆڤاری رۆشنبیری نوێ ژماره ١٣٨، ده‌زگای رۆشنبیری بڵاوكردنه‌وه‌ی كوردی،
پیرباڵ، فه‌رهاد (٢٠١٠). مێژووی گۆرانی و مۆسیقای كوردی، ده‌زگای ئاراس، چاپی یه‌كه‌م، هه‌ولێر.
جزیری، محه‌مه‌د عارف. ڕۆژنامه‌ی ئه‌لیكترۆنی وشه، ١٩/١٠/٢٠١٩.
جه‌عفه‌ر، حه‌جی (١٩٨٩). حه‌یرانۆك ژ كه‌له‌پوورێ كوردی، هه‌ولێر.
جه‌عفه‌ر، حه‌جی (٢٠٠٧). ژ كه‌له‌پوورێ كوردی/ حه‌یرانۆك، پشكا دوویێ، ئه‌نستیتویا كه‌له‌پوورێ كوردی/ دهۆك.
جه‌عفه‌ر، حه‌جی (٢٠٠٧). قه‌فته‌كاسترانێن فۆلكلۆری ل ده‌ڤه‌را بادینان، چاپخانه‌ی ئاراس، هه‌ولێر.
جه‌عفه‌ر، حه‌جی (٢٠١٣). هنده‌ك ڤه‌كۆلین ل دۆر فۆلكلۆرێ كوردی، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی شه‌هاب، هه‌ولێر.
جه‌لیل، ئۆردیخانێ (١٩٧٧). سترانا زارگۆتنا تاریقی، وه‌رگێرانی شوكر مسته‌فا و ئه‌نوه‌ر قادر محه‌مه‌د، به‌غدا.
جه‌لیل، ئۆردیخانێ (١٩٨٥). شۆڕشی ١٩٢٥، وه‌رگێڕانی ڕه‌شاد میران، گۆڤاری كاروان ژماره ٣٤، ته‌مموزی.
چاوڕه‌ش، ئه‌حمه‌د (٢٠١١). له‌یادی ٢٤ ساڵه‌ی كۆچی دوایی لاوكبێژ محه‌مه‌د عارف-دا، ڕۆژنامه‌ی خه‌بات ژماره ٣٦٦٤.
حه‌یران، ئه‌حمه‌د (٢٠٠٦). لاوك وێنه‌یه‌ك له هونه‌ری گۆرانی میللی ، گۆڤاری رامان ژماره ١١٢.
حوسێن، حوسێن فه‌تاح (١٩٩٩). كاوێس ئاغا (لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كه له‌باره‌ی هه‌ندێ له لاوكه‌كانی)، هه‌ولێر.
خانكی، كۆڤان ڕێسان حه‌سه‌ن (٢٠١٦). هزر و فه‌لسه‌فه د ئه‌ده‌بیاتا دینێ ئێزدیان دا، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی هاوار، دهۆك.
خه‌زنه‌دار، مارف (٢٠١٠) چلاواز ٥١، هه‌ولێر.
خه‌زنه‌دار، مه‌عروف (١٩٦٢). كێش و قافیه له شیعری كوردیدا، چاپخانه‌ی ئه‌لوه‌فا، به‌غدا.
خه‌یات، عه‌بدلعه‌زیز (٢٠٠٠). سترانا فۆلكلۆری یا كوردی، گۆڤارا لالش ژماره ١٢، كانوونی دووه‌م، دهۆك.
خه‌یات، عه‌بدولعه‌زیز (٢٠٠٢). حه‌یرانۆك، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده، هه‌ولێر.
خه‌یات، عه‌بدولعه‌زیزی پڕۆگرامی ڕه‌سه‌ن، زنجیره‌ی ٣١.
خۆشناو، جه‌لال مه‌لا حه‌سه‌ن (١٩٩٠). لاوك، زنجیره‌ی كه‌له‌پووری نه‌ته‌وایه‌تی زنجیره (١)، چاپخانه‌ی ئه‌سعه‌د، به‌غدا.
خۆشناو، جه‌لال مه‌لا حه‌سه‌ن و جه‌نگی جه‌لال مه‌لا حه‌سه‌ن (٢٠٠٦). مریه‌م خان، هه‌ولێر.
خۆشناو، جه‌لال مه‌لاحه‌سه‌ن (٢٠٠٠). كاوێس ئاغا ١٨٨٩-١٩٣٦، له بڵاوكراوه‌كانی رۆژنامه‌ی میدیا ژماره (١١)، هه‌ولێر.
خۆشناو، رزگار (١٩٨٠) مه‌قامه ته‌یبه‌تیه‌كان، گۆڤاری رۆشنبیری نوێ ژماره ٨١، ده‌زگای رۆشنبیری بڵاوكردنه‌وه‌ی كوردی.
خۆشناو، مه‌جید (٢٠٠٩). مه‌قام و ئاوازی ره‌سه‌ن له هۆنراوه‌ی شاعیرانی كورد ، گۆڤاری چلاواز ژماره ٣٨.
خۆشناو، مه‌جید (٢٠١٠). توێژینه‌وه‌یه‌ك له‌سه‌ر لاوك و حه‌یران، به‌شی یه‌كه‌م، چلاواز ٥١، هه‌ولێر.
دۆسكی، عه‌بدولكه‌ریم (١٩٨٦). زاراڤێت فۆلكلۆری(وتار)، گۆڤاری ڕۆشنبیری نوێ ژماره ١١١،ئه‌یلول.
ردێنی، وه‌سفی حه‌سه‌ن (٢٠٠٨). به‌یتا زه‌مبیل فرۆش، چاپخانه‌ی حاجی هاشم، هه‌ولێر.
ره‌سول، شوكریه (٢٠٠٨). ئه‌ده‌بی فۆلكلۆری كوردی، چاپخانه‌ی موكریان، چاپی یه‌كه‌م، هه‌ولێر.
ره‌سوڵ، شوكریه ، ئه‌ده‌بی فۆلكلۆریی كوردی، به‌شی دووه‌م، چاپخانه‌ی زانكۆی سه‌ڵاحه‌دین، هه‌ولێر.
زه‌رۆ، ئه‌حمه‌د عه‌بدولڵا (١٩٧٠). سترانا لیریكی (حه‌یرانۆك)، چاپخانه‌ی به‌غدا.
زه‌رۆ، ئه‌حمه‌د عه‌بدولڵا (١٩٨٧). سترانا لیریكی حه‌یرانۆك، كۆمكرن و به‌رهه‌ڤكرن، به‌غدا.
ڕه‌شكانی، مه‌ڕوان شێخ حه‌سه‌ن (٢٠١٦). غه‌ریبییا لاوكان (كۆمه‌كا لاوك و سترانێن فۆلكلۆری یێن چیایێ شنگالێ)، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی هاوار دهۆك.
ڕه‌شۆ، خه‌لیل جندی (٢٠٠٤). په‌ڕن ژ ئه‌ده‌بێ دینێ ئێزدیان، به‌رگی دووه‌م، چاپی یه‌كه‌م، ده‌زگای سپیڕێز (دهۆك)، چاپخانه‌ی وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده، هه‌ولێر.
سابر، په‌رێشان خالد (٢٠١٤). ره‌هه‌ندی ئه‌فسانه‌یی له لاوكی كورده‌واریدا (سوار چاكی له لاوكی كورده‌واریدا) به نموونه، نامه‌ی ماسته‌ر، كۆلێژی زمان، زانكۆی سه‌لاحه‌دین، هه‌ولێر.
سه‌عید، دلشاد محه‌مه‌د (٢٠٢٢). دیمانه‌ی ته‌له‌فۆنی، سێشه‌م ٢٣/٠٨/٢٠٢٢ كاتژمێر ٠٦:٣٠ خوله‌كی ئێواره، هه‌ولێر.
شارۆخی، عه‌زیزی (١٩٩٨). گۆڤاری ڕامان ژماره ٢٨، هه‌ولێڕ.
شه‌ریف، محه‌مه‌د كه‌ریم (١٩٧٨). سوارچاكی له لاوكی كورده‌واریدا، چاپخانه‌ی ئه‌سعه‌د، به‌غدا.
شه‌ریف، محه‌مه‌د كه‌ریم هۆنراوه‌كانی كورده‌واری، به‌یارمه‌تی وه‌زاره‌تی راگه‌یاندن به‌رێوه‌به‌رایه‌تی رۆشنبیری كوردی چاپكراوه، چاپخانه‌ی ئه‌لشیمال، كه‌ركوك.
شێلازی، جه‌میل محه‌مه‌د (٢٠٠٨). سالۆخه‌ت د حه‌یرانۆكان دا، دهۆك.
عه‌بدولڵا، ئه‌دیب (٢٠٠٦). حه‌یرانۆك نامه‌یێن ئه‌ڤیندارا، به‌رگی یه‌كه‌م، دهۆك.
عه‌بدولموته‌ڵیب، یه‌شار كه‌مال، مالپه‌ڕی كورد و كوردستان، رێكه‌وتی ٢٩/٦/١٣٨٨ی ئێرانی.
عه‌دۆ، ئه‌سعه‌د (٢٠١٥). كه‌له‌پووری كورده‌واری (كۆبه‌رهه‌می فۆلكلۆری)، هه‌ولێر.
عه‌ڤدال، حه‌جیێ جندی و ئه‌مینێ (٢٠٠٨). فۆلكلۆرا كرمانجا، ده‌زگای ئاراس، چاپی یه‌كه‌م، هه‌ولێر.
عه‌لی، ئه‌حمه‌د (٢٠١٦). حه‌یرانۆك، وێبسایتی فۆلكلۆری كوردی، ٢٠/١٠/٢٠١٦، دهۆك، https://sites.google.com/site/kurdfolklore/حەیرانوک
https://www.youtube.com/watch?v=G8w2h9zT2VQ
عوسمان، خالید عومه‌ر (٢٠٢٠). خه‌رمانه‌ی هونه‌ر، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی تاران.
قه‌ره‌داغی، ئه‌سعه‌د (٢٠٠٨). فه‌رهه‌نگی مۆزیك (كتێبی ئه‌لیكترۆنی).
كه‌ریم، محمدی مه‌لا (٢٠٠٩). كۆمه‌ڵێك لاوك و حه‌یران، ده‌زگای ئاراس، چاپی دووه‌م، هه‌ولێر.
كۆمه‌ڵێك نووسه‌ر(٢٠١٣). كوردۆلۆجی، چاپخانه‌ی هێڤی، چاپی یازده‌هه‌م، هه‌ولێر.
گۆران، یاسین حه‌سه‌ن. لاوك و سترانی كورده‌واری، چاپخانه‌ی وه‌زاره‌تی رۆشنبیری، هه‌ولێر.
محه‌مه‌د، محه‌مه‌د عوسمان (٢٠٢٢). هونه‌ری به‌كارهێنانی زمان له لاوك و حه‌یراندا، سلێمانی.
مزوری، عه‌بدولڕه‌حمان (١٩٨٤). حه‌یرانۆكێد كوردی و رومانسێد ئه‌سپانی(وتار)، گۆڤاری به‌یان ژماره ١٠٠، تشرینی دووه‌م.
مزوری، عه‌بدولڕه‌حمان (١٩٨٤). كێشێت هۆزانا سه‌ربه‌ستا كوردی (وتار)، ڕۆژنامه‌ی هاوكاری ژماره ٧٥٦.
مزوری، عه‌بدولڕه‌حمان (١٩٨٦). كێشێد هۆزانا سه‌ربه‌ستا كوردی (وتار)، گۆڤاری ڕۆشه‌نبیری نوێ ژماره ١١٢.
مسته‌فا، نوره‌دین سه‌عید (١٩٨٨). حه‌یرانۆك زمانێ ئه‌ڤیندارا، به‌غدا.
نه‌قشبه‌ندی، سه‌رفراز عه‌لی (١٩٨٦). دلینی (حه‌یرانۆك)، چاپخانه‌ی به‌غداد.
هاشمی، عادل (٢٠١٢). وه‌رگێڕانی زاهیر مه‌حه‌مه‌د ، ده‌نگ و ئاوازه كوردیه‌كان، وه‌زاره‌تی رۆشنبیری، بنكه‌ی مه‌قام، هه‌ولێر.
هروری، سه‌لاح (٢٠٠٠). امارة بوتان في عهد الامیر بدرخان، دراسة تاریخیة سیاسیة، هه‌ولێر.
هروری، سه‌لاح (٢٠٠٤). چه‌ند بابه‌تێن دیرۆكی د سترانا دیرۆكی یا كوردی دا، چاپی یه‌كه‌م، سلێمانی.
هروری، سه‌لاح. سترانا به‌ردخان، گۆڤارا سروه ژماره ١٣، گه‌لاوێژی ١٣٦٦ هه‌تاوی.
هه‌ورامی، دارا محه‌مه‌د عوسمان (٢٠٠٨). قوتابخانه بنه‌ماهونه‌رییه‌كانی ئاوازه به‌رزه‌چڕه‌كان له كوردستان دا، گۆڤاری چلاواز ژماره ٣٤، هه‌ولێر.
التنزيلات
منشور
كيفية الاقتباس
إصدار
القسم
الرخصة
هذا العمل مرخص بموجب Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Qalaai Zanist Journal allows the author to retain the copyright in their articles. Articles are instead made available under a Creative Commons license to allow others to freely access, copy and use research provided the author is correctly attributed.
Creative Commons is a licensing scheme that allows authors to license their work so that others may re-use it without having to contact them for permission
