History of Artistic Aticivist in Erbil Between Years (1980-1983)
DOI:
https://doi.org/10.25212/lfu.qzj.7.2.10الكلمات المفتاحية:
Art, Song, Music, Theater, Songerالملخص
The history of the art movement in the city of Erbil during the years 198-1983
The history of Arts (music, fine art, and theatre) in Erbil goes back to long time ago but academically introduced during 1920s of the last century.
In terms of music and songs, Kawais Agha was the first local singer who recorded his songs (Lawk) on cylinder phonograph. By mid 1950s, a group of academic musicians founded Darseem Music Band. Darseem Music Band had a significant contribution in the development of music and songs at that time. They also contributed to the development of other fields of Art such as theatre.
In early 1980s, the band also had a significant contribution with Erbil Arts Band in the field of theatre. For the first time they did a show about Salahaddin Ayoubi in 1926. Since then theatre and show activities were endured. In 1980s, the theatre movement were developed due to the fact that some Fine Arts Graduates were trained academically and contributed to the development of theatre movement in Erbil.
Similarly, fine arts started in early 1930s. Then, in 1950s, it become more developed as a group of students were returning to Erbil after graduating from Fine Arts in Baghdad. In 1970s another group of Fine Arts Graduates similar to their previous generation colleagues, they also contributed in the development of fine arts in the city through school activities and opening fine arts exhibitions at that time. Thus, fine arts in Erbil started to take an academic path and this highly welcomed and appreciated by local residents of Erbil in 1980-1983. In particular, most of the activities were conveying nations messages and this was highly welcomed by people. People were eager and looking forward to see new activities by those artists and actors groups. Nevertheless, the political circumstances in Iraq were not supportive to keep the Arts movement going forward.
During the Iraq-Iran war, the situation has changed negatively. Actors and artists were under political pressure by Iraqi government. Especially those artists who were working in the fields of singing, music and theatre. The political pressure by Iraqi regime resulted in decline of the arts movement in the city. Actors and artists were mostly observed by the Iraqi regime agents. This resulted some of actors and artists to leave the field and the home land towards diaspora. Others, were called for military services and sent to the battlefield by Iraqi regime.
التنزيلات
المراجع
- السامرائی، نزار(2016)، فی قصور ایات اللە، عشرون عاما فی سجون ایران، جسور للترجمە والنشر، بیروت.
- بایز، كەریم(1999)، ئەرشیفی چالاكیەكانی كۆمەڵە1972-1999، چاپخانەی وەزارەتی ڕۆشنبیری، هەولێر.
- تۆلستۆی، لیۆ، وەرگێڕانی هەژار ڕەحیمی(2009)، هونەر چیە، دەزگای توێژینەوە بڵاوكردنەوەی موكریانی، هەولێر.
- تەنیا، حەسەن(1984)، شانۆو شانۆی كوردەواری، دەزگای ڕۆشنبیری و بڵاوكردنەوەی كوردی، سلێمانی.
- جەباری، هاشم(2021)، مێژووی تەلەفزیۆنی كەركووك1967-1999.
- عوسمان، خالید عومەر(2020)، خەرمانەی هونەر، خانەی موكریانی بۆ چاپ و بڵاوكردنەوە.
- قارەمان، حویدەر(2016)، بزووتنەوەی ڕۆشنبیری كوردی لە شاری هەولێر 1975-1991 لێكۆڵینەوەیەكی میژووییە، دەزگای ڕۆسا، هەولێر.
- كۆمەڵێك نووسەر، وەرگێڕانی ئاواز فاتیح فەرەج(2018)، هەولێر، لێكۆڵینەوەیەكی مێژووییە، چاپخانەی زانكۆی سەڵاحەدین، هەولێر.
- كرمانج، تاهیر(2017)، ژیان و هونەر، چاپخانەی وەزارەتی ڕۆشنبیری، هەولێڕ
- مەجید، عەبدولعەزیز(2021)، سەمای فریشتەكان، مێژووی هونەری هەڵپەڕكێی كوردی، چاپخانەی كارۆ، سلێمانی.
- محەمەد، موحسین(2019)، مێژووی شانۆی كوردی، ڕاو بۆچوونە جیاوازەكان، بەرگی یەكەم، چاپخانەی ڕۆشنبیری، هەولێر.
- مەلاهەمزە، مەسعود(2011)، بیۆگرافیای هونەرمەندانی هەولێر، بەرگی یەكەم، دەزگای كەڤاڵ، هەولێر.
هرمز، صباح(2003)، المسرح الكوردی فی ثلاثة عقود 1970-2000، سەرچاوەكان:
- دار ادی شیر للنشر والاعلام، عنكاوە-اربیل.
- هبی، فاروق حنا عتو(2017)، عنكاوا فی ذاكرة ابنائها، اكیلا اینك، اربیل.
چاوپێكەوتنەكان:
- ئەحمەد، وریا،16/12/2020، ناوبراو لە ساڵی 1947 لە دایك بووە، خوێندنی و ناوەندی لە كۆیە تەواوكردووە، خانەی مامۆستایانی لە هەولێر تەواو كردووە و ئێستا خانەنشینە.
- ئەحمەد، عەلی،22/6/2021، ناوبراو لە ساڵی 1949 لە هەولێر لە دایك بووە، سەرەتایی خوێندنی سەرەتایی و ناوەندی لە شاری هەولێر تەواو كردووە و ئێستا خانەنشینە.
- بەرزنجی، یاسەمین،
- بایز، كەریم، 10/8/2021، ناوبراو لە ساڵی 1961 لە دایك بووە، خوێندنی خوێندنی سەرەتایی و ناوەندی لە هەولێر تەواو كردووە، دەرچووی ئامادەیی برینپێچییە و فەرمانبەرە لە وەزارەتی تەندروستی.
- پیرداود عەزیز، 6/10/2020، لە ساڵی 1961 لە دایك بووە، خوێندنی سەرەتایی و ناوەندی و ئامادەیی لە هەولێر تەواو ركردووە، دەرچووی پەیمانگای مامۆستایان و كۆلیژی هونەرە جوانەكانە، سەرپەرشتیاری پەروەردەییە لە بەڕێوەبەرایەتی پەروەردەی هەولێر.
- باوەكر، نەجمەدین، 23/5/2021، لە ساڵی 1961 لە دایك بووە، خوێندنی سەرەتایی و ناوەندی لە هەولێر تەواو كردووە، دەرچووی ئامۆژگای مامۆستایانی هەولێرە، ئێستا خانەنشینە و لە ئەڵمانیا دەژی.
- جامباز، جەمال، 8/8/2021، ناوبراو لە ساڵی 1950 لە هەولێر لە دایك بووە و دەرچووی سێی ناوەندیە و كاسبكارە و ئێستا لە هەولێر نیشتەجێیە.
- جەوهەر، نەجات، 3/6/2021، ناوبراو لە ساڵی 1961 لە دایك بووە، خوێندنی سەرەتایی و ناوەندی و ئامادەیی لە هەولێر تەواو كردووە، دەرچووی پەیمانگای مامۆستایانە، ئێستا خانەنشینە و لە ئەڵمانیا دەژی.
- جەمیل، ئەحمەد، 14/10/2020، ناوبراو ساڵی 1956 لە هەولێر لە دایك بووە، خوێندنی سەرەتایی و ناوەندی لە هەولێر تەواو كردووە، دبلۆم لە هونەری ئۆپێرا لە نرنبێرگ، ئێستا خانەنشینە و لە ئەڵماینا دەژی.
- حەكیم، ئیبراهیم، 17/10/2020، ناوبراو ساڵی 1950 لە دایك بووە، خوێندنی سەرەتایی و ناوەندی لە هەولێر تەواو كردووە و ئێستا خانەنشینە
- حەكیم، ئیبراهیم، 17/10/2020، ناوبراو ساڵی 1950 لە دایك بووە، خوێندنی سەرەتایی و ناوەندی لە هەولێر تەواو كردووە و ئێستا خانەنشینە.
- حوسێن، جەلال خدر16/7/2021 ناوبراو لە ساڵی 1957 لە دایك بووە، دەرچووی ئامادەیی بازرگانیە و ئێستا خانەنشینە.
- خۆشناو، ڕەنجبەر، 10/2/2021، ناوبراو لە ساڵی 1955 لە شەقڵاوە لە دایك بووە، خوێندنی سەرەتایی و ناوەندی لەوێ تەواو كردووە، دەرچووی پەیمانگای هونەرە جوانەكانی بەغدایە، ئێستا خانەنشینە و لە شەقڵاوە دەژی.
- خۆشناو، مەجید، 21/9/2021، ناوبراو لە ساڵی 1953 لە شەقڵاوە لە دایك بووە، خوێندنی سەرەتایی و ناوەندی لەوێ تەواو كردووە، دەرچووی پەیمانگای هونەرە جوانەكانی بەغدایە، ئێستا خانەنشینە و لە هەولێر دەژی.
- شاكر، جەلال، 6/7/2021، ناوبراو لە ساڵی 1961 لە ڕواندز لە دایك بووە، خوێندنی سەرەتایی و ناوەندی لە هەولێر تەواو كردووە و ئێستا فەرمانبەری وەزارەتی ڕۆشنبیریه.
- شێخانی، شوكروڵلا،13/12/2020، ناوبراو لە ساڵی 1956 لە كەركوك لە دایك بووە، خوێندنی سەرەتایی لە هەولێر تەواو كردووە و ئێستا خانەنشینە و لە سوید دەژی.
- شاكر عارف، سلێمان، 12/8/2002، ناوبراو لە ساڵی 1935 لە ناحیەی گوێڕ لە دایك بووە، خوێندنی سەرەتایی و ناوەندی لە هەولێر تەواو كردووە، دەرچووی پەیمانگای هونەرە جوانەكانە و ئێستا خانەنشینە و لە هەولێر دەژی.
- شەمسەدین، عەبدولڕەزاق، 3/5/2021، ناوبراو لە ساڵی 1954 لە دایك بووە، خوێندنی سەرەتایی و ناوەندی لە هەولێر تەواو كردووە، دەرچووی ئامادەیی پیشەسازییە، ئێستا خانەنشینە و لە هەولێر دەژی.
- سەرسپی، شێرزاد، 2/9/2021، ناوبراو لە ساڵی 1948 لە هەولێر لە دایك بووە، خوێندنی سەرەتایی و ناوەندی و ئامادەیی لە هەولێر تەواو كردووە، ئێستا خانەنشینە و لە هەولێر دەژی
- عەبدولڕەحمان، سەباح، 19/10/2020، ناوبراو لە ساڵی 1945 لە هەولێر لە دایك بووە، خوێندنی سەرەتایی و ناوەندی لە هەولێر تەواو كردووە، دەرچووی پەیمانگای هونەرە جوانەكانە و ئێستا خانەنشینە و لە هەولێر دەژی.
- عەبدولڕەحمان، سابیر، 14/6/2020، ناوبراو لە ساڵی 1947 لە هەولێر لە دایك بووە، خوێندنی سەرەتایی و ناوەندی لە هەولێر تەواوكردووە، دەرچووی پەیمانگای مامۆستایانە و ئێستا خانەنشینە و لە سوید دەژی.
- عەبدولڕەحمان، حەیدەر19/7/2021، ناوبراو لە ساڵی 1956 لە هەولێر لە دایك بووە، سەرەتایی و ناوەندی لە هەولێر تەواو كردووە و ئێستا خانەنشینە و لە هەولێر دەژی.
- عتۆ، فاروق حنا، ناوبراو لە ساڵی 1954 لە عەنكاوە لە دایك بووە، خوێندنی سەرەتایی و ناوەندی لە عەنكاوە تەواو كردووە، دەرچووی پەیمانگای پێگەیاندنی مامۆستایانە و ئێستا خانەنشینە و لە عەنكاوە دەژی.
- عەبدوڵلا، زاهیر، 10/3/2021، ناوبراو لە ساڵی 1958 لە هەولێر لە دایك بووە، خوێندنی سەرەتایی و ناوەندی لە هەولێر تەواوكردووە، دەرچووی ئامادەیی پیشەسازیە و ئێستا خانەنشینە و لە هەولێر دەژی.
- فەقێ ، موئەیەد، 13/8/2021، ناوبراو لە ساڵی 1956 لە هەولێر لە دایك بووە، سەرەتایی و ناوەندی لە هەولێر تەواو كردووە و ئێستا خانەنشینە و لە هەولێر دەژی.
- كۆیی، جیهانبەخش، 7/3/2021، ناوبراو لە ساڵی 1950 لە كۆیە لە دایك بووە، خوێندنی سەرەتایی و ناوەندی لەوێ تەواو كردووە و ئێستا خانەنشینە و لە هەولێر دەژی
- موحسین، پایەدار،3/6/2021، ناوبراو لە ساڵی 1961 لە هەولێر لەدایك بووە، خوێندنی سەرەتایی و ناوەندی و ئامادەیی لە هەولێر تەواوكردووە، دەرچووی كۆلیژی زانستە، ئیستا فەرمانبەرە لە دەستەی گەشت و گوزار.
- مشیر، جەمال، 27/9/2021، ناوبراو لە ساڵی 1961 لە هەولێر لە دایك بووە، خوێندنی سەرەتایی و ناوەندی و ئامادەیی لە هەولێر تەواو كردووە، دەرچووی كۆلیژی هونەرە جوانەكانی بەغدایە و سەرپەرشتیاری پەروەردەییە لە بەڕێوەبەرایەتی پەروەردەی هەولێر.
- محەمەد عومەر، جەوهەر، 27/9/2021، ناوبراو لە ساڵی 1962 لە هەولێر لە دایك بووە، خوێندنی سەرەتایی و ناوەندی و ئامادەیی لە هەولێر تەواوكردووە، دەرچووی پەیمانگای ئامادەكردنی مامۆستایانە، مامۆستایە لە بەڕێوەبەرایەتی چالاكی قوتابخانەكان.
- محەمەد عەلی، دارا، 8/2/2021، ناوبراو لە ساڵی 1950 لە گوندی عەوێنە لە دایك بووە، خوێندنی سەرەتایی و ناوەندی لە هەولێر تەواو كردووە، دەرچووی پەیمانگای هونەرە جوانەكانە و ئێستا خانەنشینە.
- مەرجان، هوشیار واحید،، 15/7/2021 لە دایك بووی هەولێرە ودەرچووی ئەكادیمیای هونەرە جوانەكانە و ئێستا بەڕێوەبەری بەڕێوەبەرایەتی چالاكی قوتابخانەكانە لە هەولێڕ.
- هیدایەت، جەمال، 8/8م2021، ناوبراو لە ساڵی 1931 لە شاری هەولێر لە دایك بووە، خوێندنی سەرەتایی و ناوەندی لە هەولێر تەواوكردووە، دەرچووی پەیمانگای هونەرە جوانەكانە و ئێستا خانەنشینە.
- یونس، سەعدون، 9/7/2021، ناوبراو لە ساڵی 1948 لە ڕانیە لە دایك بووە، خوێندنی سەرەتایی و ناوەندی لە هەولێر تەواوكردووە، دەرچووی پەیمانگای هونەرە جوانەكانە و ئێستا خانەنشینە و لە ئەڵمانیا دەژی.
- هرمز، صباح(2003)، المسرح الكوردی فی ثلاثة عقود 1970-2000،
التنزيلات
منشور
كيفية الاقتباس
إصدار
القسم
الرخصة
الحقوق الفكرية (c) 2022 Shwan Muhamadamin Taha, Osama Jamel ali
هذا العمل مرخص بموجب Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
Qalaai Zanist Journal allows the author to retain the copyright in their articles. Articles are instead made available under a Creative Commons license to allow others to freely access, copy and use research provided the author is correctly attributed.
Creative Commons is a licensing scheme that allows authors to license their work so that others may re-use it without having to contact them for permission
