Kurds issue in Northern Kurdistan (1980-1983): A Historical study

Dilawar M Sadeeq Zebari

doi:10.25212/lfu.qzj.8.5.4

توێژەران

Dilawar M Sadeeq Zebari Department of History, College of Arts, Salahadden University, Erbil, Kurdistan Region, Iraq

##semicolon##

https://doi.org/10.25212/lfu.qzj.8.5.4

##semicolon##

Kurd’s intellectuals, Activity, Parts and Organizations, Turkey, Northern Kurdistan, Issue of Kurds.

پوختە

North Kurdistan as an important part of Kurdistan has been constantly in struggle. The period of the 1980 Turkish coup is one of the most difficult stages that North Kurdistan and the Kurdish issue have gone through. This research is dedicated to the Kurds issue in Northern Kurdistan (1980-1983) The gateway is a quick presentation of the Kurdish cause in North Kurdistan 1919-1978, in which the position of the Kemalist movement 1919-1922 and the stages after that are discussed The second topic is the Kurdish factor in Turkish politics and regional countries, which is not true It has been mentioned that as in previous stages, the Kurds have always been the planner of the rapprochement between Turkey and regional countries whose aim was to destroy and eradicate the Kurdish people. Under the strong political and military influence, they engaged in political and organizational struggle and even in the next stage, they became trained in armed struggle in North Kurdistan. All these topics and periods have been discussed and researched based on scientific sources.

##plugins.generic.usageStats.downloads##

##plugins.generic.usageStats.noStats##

سەرچاوەکان

١- کتێب

ا-بەزمانى کوردى

- ئەحمەد ،ابراهیم خلیل ، (٢٠٠٨)، تورکیاى هاوچەرخ،ـ و: سامان مستەفا رەشید، چ١ ، چاپخانەى لاوکو، سلێمانى.

- داقوقى، أبراهیم ،(٢٠١٢)، کوردى تورکیا، و: هیمەت عەزیز کاکەیی، چ١،چاپخانەى رۆژهەلات، هەولێر.

- زوجەر ،ئیرک جەی، (٢٠١٠)، مێژووى هاوچەرخى تورکیا، و: پ. د. یاسین زەردەشتى، چ٢ ، چاپخانەى سیما، سلێمانى.

- باوەر،ئەحمەد ،(٢٠١٤)، دۆزى کورد لە پەیوەندییەکانى نێوان عێراق و ئێراندا، چ١، چاپخانەى سەردەم، سلێمانى.

- عەدو ،ئەسعەد ،(،٢٠١٥)، مێژووى شۆرشى گولان ٢٦- ٥- ١٩٧٦، چ١،چاپخانەى رۆژهەلات، هەولێر.

- مارکوس ،ئەلیزا ،(٢٠٠٩)، مێژووى پەکەکە، و: ماحد خلیل، چ١،چاپخانەى نما، سلێمانى.

- نلۆرد ،بریتانیا بجور ، (٢٠١٣)،جەنگى سارد، و: هەژار رحیمی،هەولێر.

- سیف الدین،بیارمستەفا ،(٢٠٠٩)،کێشەى کورد لە پەیوەندییەکانى ئەمریکا و تورکیادا، و: سەرمەد ئەحمەد،چاپخانەى هاوار، هەولێر.

- شمشیر،بیلال ،(٢٠٢٢)،بەلگەنامەکانى ئینگلیز لە بارەى کێشەى کوردى تورکیاوە (١٩٢٤- ١٩٣٨) شۆرشەکانى شێخ سەعیدى پیران، ئاگرى و دێرسیم، و: سلیمان على، چ١،چاپخانەى ئۆفیسى ئاسا، سلێمانى.

- تەها، سلێمان، (٢٠١٨)، جینۆساید لە باکوورى کوردستان، ناوەندى چاوى کورد،سلێمانى.

- جـەلیل، جەلیلى،(٢٠١٥)، شۆرشەکانى کوردى لە سەردەمى نوێداـ و: بەهادین جلال مستەفا، چ٣، ،چاپخانەى رۆژهەلات، هەولێر.

- الكردستاني،حامد، (١٩٥٦)، كفاح الكورد.

- گەوهەرى،حامید،(٢٠١٦)، پارتى کرێکارانى کوردستان لە عبداللە نوجەلانەوە تا جەمیل بایک، چ١، هەولێر.

- ئەرسەلان، حمید بۆز، (٢٠١٢)، مێژووى تورکیاى هاوچەرخ، و: نەجاتى عبدولا، چ٢، چاپخانەى ئاراس، هەولێر.

- ماکدوال ،دیڤد، (٢٠٠٥)، مێژووى هاوچەرخى کورد، و: ئەبوبکر خۆشناو، هەولێر.

- کە ریم ،عبدالخالید سابیر، (٢٠١٣)، بیرى نەتەوەیی لە پەیرەو پڕۆگرامەکانى کۆمەڵە (جمعیة) و حزبە کوردییەکان و کاریگەرییان کە جولانەوەى رزگاریخوازى نەتەوەیی کوردیدا (١٩١٩- ١٩٤٥)، چ١، چاپخانەى کەمال، سلێمانى.

- ئۆجەلان ،عبدالله ، (٢٠٠٩)، نەخشەى رێگاى ئۆجەلان بۆ چارەسەرى کێشەى کورد، دورگەى ئیمرالى، ب.ش.

- الزمیری ،عیماد ، (٢٠١٥)، تورکیا و خۆرهەڵاتى ناوەڕاست، و: شاناز رەمزى، چ١، سلێمانى.

- سبعاوى ،عەونى عبدالرحمن، (٢٠١٠)، مێژووى ئەمریکا نوێ و هاوچەرخ، و: محمد عبدالله کاکە سور، چاپخانەى رۆژهەڵات، هەولێر.

- کۆچێرا،کریس، (٢٠١١)، کورد لە سەدەى نۆزدە و بیستدا، و: حمە کەریم عارف، چ٦، چاپخانەى رۆژهەڵات، هەولێر.

- لازاریف،م-س، (٢٠٠٩)، مێژووى کوردستان، و: هوشیار عبداللە سەنگاوى، ، چاپخانەى رۆژهەڵات، هەولێر.

- محو ،لوقمان، (٢٠٠٩)، کورد و کوردستان لە بەلگەنامەکانى ئەمریکادا، و: وریا رەحمانى.

- حەسرەتیان ،م أ، (٢٠٠٦)، ڕاپەرینى کوردان ١٩٢٥، و: جلال دەباغ، چ٣، هەولێر.

- حەسـرەتیان ،م أ، (٢٠٠٧)، یاسا و دەستوریەکانى تورکیا و کورد لەسەردەمى نوێدا، و: دلێر احمد حمد، چ١، سلێمانى.

- فەتاح،ماجد خلیل، (٢٠١٢)، رێکخستنە سیاسیەکانى باکوورى کوردستان (١٩٦١- ١٩٨٠)، چاپخانەى رۆژهەلات، هەولێر.

- فاتح ،محمد، (٢٠١٦)، پارت و رێکخراوە سیاسیەکانى لە تورکیا ١٩٢٣- ٢٠٠٣، چ١، چاپخانەى حەمدى.

- جەلیل ،هاوکار محێدین، (٢٠١٢)، دۆزى کورد لە تورکیا لە ساڵانى (١٩٨٠- ١٩٩٩)، چ١، چاپخانەى هاشم، هەولێر.

- کەریم ،هێرش عبدالله حەمە، (٢٠٠٣)، پەیوەندییە سیاسیەکانى لە نێوان کوردستان و دەوڵەتەکانى جیران (ئێران و تورکیا و سوریا ١٩٩١- ٢٠٠٣)، چاپخانەى تەهران، ئێران.

ب. بەزمانى عەرەبى

- بێشکچى ،اسماعیل، (١٩٩٨)، معتمرە الدولیە، ت: زهیر عبدالملک، دار APEC

- عیسى ،حامد محمود، (٢٠١٢)، القضية الكوردية في تركيا، القاهرة.

- عصام ،صلاح ، (١٩٩٩)، الاكراد شعب المناعات ، دار الهادي، بیروت.

- شەمو ،قادۆ سلیم، (٢٠٠٨)، موقف الكرد من الحرب الأستغلال التركية ١٩١٩- ١٩٢٢، ط١، مطبعة خانى، دهوک.

- احمـد ،کمال مضهر، (٢٠٠١)، انتقاضه ١٩٢٥ في كردستان تركيه، بیروت.

- عیسی ،حامد محمود، (١٩٩٢)، المشكلة الكردية في الشرق الاوسط، مكتبة دمبولي مطبعة اطلس، القاهرة.

ج- زمانی تورکی

‏- Özcan،Nihat Ali, ،(1999)PKK (Kürdistan İşçi Partisi) Tarihi, İdeolojisi ve Yöntemi, Asam Yayınları, , s، 26، Ankara.

‏- Demir ،Sertaç Timur, ،(2018)PKK'nın İletişim Stratejizi, Seta Yayınları, baskı 1., , s. 21.

٢- نامەى ماستەر

- زێبارى ،دلاوەر محمد صدیق احمد ، (٢٠١٧) ، ڕۆلی پارتی دیموکراتی کوردستان _ عێراق لەبزاڤی ڕزگاری خوازی گەلی کورد لەباشوری کوردستان (١٩٧٦_١٩٩١) ، هەولێر.

٣- رۆژنامە

- کۆچەر ،خـەلیل ، (٢٠٠٦) ، داستانا دیر ئاڵوش لشورەشا پێشکەوتنخواز ،پێشمەرگە،گوڤار،ژ (١٠٣).