Establishment Of a Safavid State in Iran

Authors

  • Nimat Shahab Haji Department of History, College of Arts, Salahuddin University, Erbil, Kurdistan Region, Iraq
  • Khalil Ali Murad Department of History, College of Arts, Salahuddin University, Erbil, Kurdistan Region, Iraq

DOI:

https://doi.org/10.25212/lfu.qzj.8.1.20

Keywords:

Safavid family, Azerbaijan region, Qizilbash army, Ardewel, Taurus, First Shah Ismail the First, Safavid state.

Abstract

The establishment of the Safavid state in the year 1501 on the hands of the Shah Ismail the First (1501-1722) is considered one of the most important stages in the history of Iran, given the early beginning of the formation of this new state and its independence from foreign powers, especially the Mongols and Ilkhanade empires, who had already occupied Iran in two stages, one after the other. Although some researchers believe that they belonged to the Safavid family, which did establish a national state in Iran, there is little evidence to support this view. However, we can say that the arrival of the Safavid family, the national identity begun within the boundaries of the newly established state, it is important to remember that it did not reach national security, until a new state was created. In the aftermath of this discussion, we have tried to shed light on the foundations of the Safavid family and the reasons for their emergence and development, as well as the way in which they came to power. In this regard, the study seeks to highlight the important aspects of religious, social, political, military, and even important areas under the control of the Safavid family. With the highlight of the important reasons behind the steps taken by Sheikh Ismail, the son of Sheikh Haider, to establish an independent state in one of the most complex and turbulent regions of Azerbaijan in early sixteenth-century Iran.

Downloads

Download data is not yet available.

References

كتێبه‌ به‌لگه‌نامه‌ییه‌كان:

- فریدون بیک، احمد پاشا(١٨٤٨م) منشات السلاطین، ٢ جلد، اسطانبول.

- موسوی فندرسکی، ابوطالب (١٣٨٨ه.ش) تحفەالعالم در اوصاف و اخبار شاه سلطان حسین، بە کوشش رسول جعفریان، کتابخانەی موزە و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، تهران.

- ثابتیان، ذبیح الله،(١٣٤٣ه.ش)، اسناد و نامەهای تاریخی دورەی صفویە، كتابخانەی ابن سینا، تهران.

- نوایی، عبدالحسین،(١٣٥٣ه.ش)، شاە عباس اول ( مجموعە اسناد و مكاتبات تاریخی) دو جلد، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران، تهران.

سەرچاوە ڕەسەنەکانی سەفەوی بە زمانی فارسی:

- ابن بزاز، توکلی بن اسماعیل بن حاجی الاردبیلی(١٣٧٣ه.ش) صفوە الصفا، بە تصحیح غلامرضا طباطبایی مجد، تبریز.

- بدلیسی، شرف الدین بن شمس الدین(١٣٧٧ه.ش) شرفنامە، تاریخ مفصل کردستان، بە تصحیص ولادیمیر ولییامینوف زرنوف، نشر اساطیر، تهران.

- بوداق قزوینی، منشی (١٣٧٨ه.ش) جواهر الاخبار، مقدمە و تصحیح و تعلیقات محسن بهران نژاد، نشر میراث مکتوب، تهران.

- پیرزادە زاهدی، شیخ حسن ابن شیخ ابدال(١٣٤٣ه.ش) سلسلە النسب صفویە، چاپخانە ایرانشهر، برلین.

- ترکمان، اسکندر بیک (١٣٨٢ه.ش) تاریخ عالم آرای عباسی، با اهتمام و تنظیم ایرج افشار، نشر امیر کبیر، تهران.

- جنابذی، میرزا بیک (١٣٨٧ه.ش) روضەالصفویە، بە کوشش غلامرضا طباطبایی مجد، بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، تهران.

- الحسینی، خورشاه ابن قباد (١٣٧٩ه.ش) تاریخ ایلچی نظام شاه، تصحیح، تشحیە، توضیح و اضافات ؛ دکتر محمد رضا نصیری- کوئیچی هانەدا، نشر آثار و مفاخر فرهنگی، تهران.

- خاتون آبادی(١٣٥٢ه.ش) وقايع السنين و الاعوام، خاتون آبادی، انتشارات کتابفروشی اسلاميه، تهران.

- خواند میر، امیرمحمود (١٣٧٠ه.ش) تاریخ شاه اسماعیل و شاه طهماسب صفوی ( ذیل تاریخ حبیب السیر)، تصحیح و تحشیه محمدعلی جراحی، نشر گسترە، تهران.

- خواندمیر، غیاث الدین(١٣٨٠ه.ش) تاریخ حبیب السیر فی اخبار افراد بشر، بە کوشش جلال الدین همایی، نشر خیام ، تهران.

- خنجی اصفهانی، فضل اللە بن روزبهان (١٣٤١ه.ش)عالم آرای امینی، نسخە عکسبرداری شدە توسط مجتبی مینوی، کتابخانە مرکزی دانشگاه تهران.

- روملو، حسن بیک(١٣٨٤ه.ش) احسن التواریخ، بە اهتمام دکتر عبدالحسین نوایی، نشر اساطیر، تهران.

- شکری، یداللە(١٣٥٠ه.ش) عالم آرای صفوی (شاه اسماعیل)، نشر بنیاد فرهنگ ایران، تهران.

- صفوی، سام میرزای(١٣٤٨ه.ش) تحفەی سامی، تصحيح وحيد دستگردی، کتابفروشی فروغی، تهران.

- غفاری قزوینی، قاضی احمد (١٣٤٣ه.ش) تاریخ جهان آرا، نشر حافظ، تهران.

- فسایی، حسین (١٣١٤ه.ش) فارسنامەی ناصری، نشر سنایی، تهران.

- قزوینی، ابولحسن(١٣٦٧ه.ش)فوایدالصفویە، تصحیح، مقدمە و حواشی مریم میراحمد، موسسە مطالعات و تحقیقات فرهنگی، تهران.

- قزوینی، یحیی (١٣١٤ه.ش) لب التواریخ، نشر موسسە خاور، تهران.

- قسطمونیلی، لطیفی (١٣١٤ ه.ق) تذکرە لطیفی، اقدام مطبعە سی، استانبول.

- لاهیجی، علي بن شمس الدين بن حاجي حسن (١٣٥٢ه.ش) تاریخ خانی، تصحيح منوچهر ستوده، انتشارات بنياد فرهنگ ايران، تهران.

- منشی قمی، قاضی احمد بن شرف الدین حسین حسینی(١٣٨٣ه.ش)خلاصەالتواریخ، تصحیح دکتر احسان اشراقی، نشر دانشگاه تهران، تهران.

- نویدی شیرازی، عبدی بیک (١٣٦٩ه.ش) تکملە الاخبار، تاریخ صفویە از آغاز تا ٩٧٨هجری قمری، با مقدمە و تصحیح و تعلیقات عبدالحسین نوایی، نشر نی، تهران.

- والە اصفهانی، محمد یوسف(١٣٧٢ه.ش) خلد برین، ایران در روزگار صفویان، بە کوشش میر هاشم محدث، مجموعە انتشارات ادبی و تاریخی، موقوفە دکتر محمود افشار یزدی، تهران.

- مستوفی، حمداللە(١٣٦٢ه.ش) نزهە القلوب، در صفت بلدان و ولایات و بقاع، بە سعی و اهتمام گی لسترنج، دنیای کتاب، تهران.

- ناشناس (١٣٦٤ه.ش) جهانگشای خاقان، مقدمە اللە دتا مضطر، مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، اسلام آباد.

گەشتنامەکان:

- امیری، منوچهر (١٣٨١ه.ش) سفرنامەهای ونیزیان در ایران، سفرنامه‌های ونیزیانی که در زمان اوزون حسن آق قویونلو به ایران آمده‌اند، نشر خوارزمی، تهران.

- دلاوالە، پیتر (١٣٨٤ه.ش) سفرنامەی پیتردلاوالە، ترجمەی شجاع الدین شفا، نشر علمی فرهنگی، تهران.

توێژینەوە مێژووییەکان بە زمانی فارسی:

- ابی صعب، ریو لاجوردی (١٣٩٧ه.ش) تغییر مذهب در ایران، دین و حکومت امپراتوری صفویە، ترجمە رفعت خواجەیار، چاپ سوم، انتشارات تمدن علمی، تهران.

- استرآبادی، سید حسن حسینی (١٣٦٤ه.ش) از شیخ صفی تا شاصفی، ازتاریخ سلطانی، بە اهتمام احسان اشراقی، انتشارات علمی، تهران.

- پارسادوست، منوچهر (١٣٨٧ه.ش) شاه اسماعیل صفوی، پادشاهی با اثرهای دیرپای در ایران و ایرانی، نشر سهامی انتشار، تهران.

- پتروشفسکی، ایلیا پاولیچ (١٣٦٣ه.ش) اسلام در ایران، ترجمە کریم کشاورز، نشر پیام، چاپ هفتم، تهران.

- جعفریان، رسول (١٣٨٧ه.ش)نقش خاندان کرکی در تاسیس و تداوم دولت صفوی، نشر علم، تهران.

- حسنی، عطااللە (١٣٨٨ه.ش)کلاه ترک از آغاز تا ظهور صفویان، تاریخ ایران ش ٥-٦، تهران.

- سیوری، راجر (١٣٨٠ه.ش) در باب صفویان، ترجمەی رمضان علی روح الهی، نشرمرکز، تهران.

- سرور، غلام(١٣٧٤ه.ش) تاریخ شاه اسماعیل صفوی، ترجمەی محمدباقر آرام، نشر دانشگاهی، تهران.

- کسروی، احمد(١٣٧٩ه.ش) شیخ صفی و تبارش، نشر فردوس، تهران.

- لوسکایا، پیگو و سایر نویسندەگان شوروی (١٣٥٤ه.ش) تاریخ ایران از دوران باستان تا پایان سدە هجدهم میلادی، ترجمە کریم کشاورز، انتشارات پیام، چاپ چهارم، تهران.

- فلسفی، نصراللە (١٣٣٢ه.ش) جنگ چالدران، نشر دانشگاه تهران، تهران.

- قوزانلو، جمیل (١٣١٥ه.ش) تاریخ نظامی ایران، نشر مطبوعات تهران، تهران.

- غفاری فرد، عباس قلی (١٣٧٦ه.ش) روابط صفویە و ازبکان، نشر وزارت امور خارجە، تهران.

- غفاری فرد، عباس قلی (١٣٨٥ه.ش) از ساسانیان تا افشاریە، نشر فردوس، تهران.

- مزاوی، میشل(١٣٨٨ه.ش)پیدایش دولت صفوی، ترجمە یعقوب آژند، نشرگسترە، تهران.

- مینورسکی، ولادیمیر (١٣٧٨ه.ش) سازمان اداری حکومت صفوی، با تحقیقات و حواشی و تعلیقات مینورسکی بر تذکرە الملوک، ترجمە مسعود رجب نیا، با حواشی و فهارس و مقدمە و امعان نظر محمد دبیر سیاقی، انجمن کتاب و کتابفروشی زوار، تهران.

- مینورسکی، ولادیمیر (١٣٧٥ه.ش) تاریخ شروان و دربند، ترجمە محسن خادم، نشر بنیاد دایرەالمعارف اسلامی، تهران.

- میچل، کالین (١٣٩٧ه.ش) سیاست ورزی در ایران عصر صفوی، قدرت، دیانت، بلاغت، ترجمەی حسن افشار، نشر فرهنگ جاوید، تهران.

- نوایی، عبدالحسین و غفاریفرد، عباسقلی(١٣٩٤ه.ش)تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران در دوران صفویە، سازمان مطالعە و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاها (سمت) مرکز تحقیق و توسعە علوم انسانی، چاپ دهم، تهران.

- نیومن، اندرو. جی (١٣٩٣ه.ش) ایران صفوی، ترجمە عیسی عبدی، بنگاه ترجمە و نشر کتاب پارسە، چاپ اول، تهران.

- هینتس، والتر(١٣٦٢ه.ش) تشکیل دولت ملی در ایران، حکومت آق قویونلو و ظهور دولت صفوی، ترجمە کیکاووس جهانداری، انتشارات خوارزمی، تهران.

سەرچاوەکان بە زمانی کوردی:

- تققوش، محەممەد سهێل(٢٠١٢ز)مێژووی دەوڵەتی سەفەوی، وەرگێرانی، سالار محەممەد، چاپخانەی ڕۆژ هەڵات، هەولێر.

- سێیڤری، راجر (٢٠٠٦ز) ئێرانی سەردەمی سەفەوی، وەرگێرانی سەلاحەددین ئاشتی، بنکەی ژین، سلێمانی.

سەرچاوەکان بە زمانی عەرەبی:

- اسپیناقچی پاشازادە، محمد عارف مترجم ارزرومی(١٣٠٩ه.ش)انقلاب الاسلام بین الخاص و العام، نسخەی خطی کتابخانە ملی تهران، شمارەی ١٦٣٤، تهران.

- معلوف، ر. ک. لویس (١٣٧٧ه.ش) المنجد، ج ٢، ترجمەی مصطفی رحیمی اردستانی، نشر صبا، تهران.

- کربلایی تبریز، حافظ حسین(١٣٤٤ه.ش)روضات الجنان و جنات الجنان، تصحیح جعفر سلطان القرائی، تهران.

سەرچاوەکان بە زمانی ئینگلیزی:

- A. H. Morton (1996) The Early Years of Shah Ismail in the Afdal al-tavarikh and Elsewhere, in Safavid Persia: The History and Politics of an Islamic Society , ed. C. Melville.

- Edward Browne (1966), A Literary History of Persia, vol. IV. Modern items, (1500-1924). Cambridge. The university Press.

- H. R. Roemer,(1980)The Safavid Period, The Cambridge History of Iran, Cambridge University Press, London.

- Jean Aubin (1988) L,Avenement des Safavides reconsiders, Moyen Orient et Ocean Indien. Vol. 5.

- Jean Calmard (1993)Les ritulas sgiites et le prouvoir: 1, imposition du shiisme safavid: eulogios et maledictions canoniques, in Etudes Safavides, ed, J.Calmard paris.

-Palmira Brummet (1996)The Shadow of Shah Isma,il Safavi: Plotical Rhetoric and, Divine, kingship, in Medieval Christian Perceptions of Ismail ed. J Tolan, New Yotk.

Downloads

Published

2023-03-30

How to Cite

Nimat Shahab Haji, & Khalil Ali Murad. (2023). Establishment Of a Safavid State in Iran. QALAAI ZANIST JOURNAL, 8(1), 528–558. https://doi.org/10.25212/lfu.qzj.8.1.20

Issue

Section

Articles